Is digitalisering in de zorg een kwestie van techniek of een menselijke uitdaging? Op 6 februari gingen we met 40 (zorg)professionals, wetenschappers en patiëntvertegenwoordigers in gesprek over digitalisering in de zorg. Hoe pakken we dit aan? Wat werkt? Wat niet? En bovenal: hoe zorgen we voor versnelling? Onder leiding van Bertho Nieboer verkenden we deze vragen in een interactieve sessie, met inzichten vanuit AI, gegevensuitwisseling en patiëntparticipatie. Want hoewel technologie veel mogelijk maakt, is digitalisering pas echt succesvol als de mens meebeweegt.

De middag begon luchtig met een speelse kennismaking, waarbij Bertho het moment greep voor een schaamteloze promotie van Arnhem. Deelnemers kregen een halve ansichtkaart van Arnhem en gingen op zoek naar hun wederhelft. Dit zorgde voor een laagdrempelige manier om met elkaar in gesprek te gaan over verwachtingen en drijfveren.  

AI in de zorg: van casus naar bredere visie

Na deze informele start doken we de inhoud in met Arjanne Dekker en Judith von Reeken van het programma DATA van het Prinses Máxima Centrum. Aan de hand van vragen van Bertho deelden zij hun ervaringen met het toepassen van AI in de zorg én een indrukwekkend voorbeeld van AI-toepassing in de zorg: wachttijden voor het testen van tumorweefsel bij hersentumoren zijn teruggebracht van een week naar slechts 1,5 uur. Dankzij AI kan de test tijdens de operatie uitgevoerd worden. Dit stelt chirurgen in staat om direct strategieën te bepalen voor het wegsnijden van tumoren in kritieke gebieden zónder de patiënt twee keer te hoeven opereren. 

Toch is de uitdaging volgens Arjanne en Judith groter dan individuele successen. Hoe breng je zo’n innovatieve casus naar een bredere AI-visie en landelijke implementatie? Hier stuiten veel initiatieven op het “not invented here”-syndroom: zorginstellingen ontwikkelen graag hun eigen oplossingen en standaardisatie blijft een uitdaging. Het publiek was het er (bijna unaniem) over eens: nationale standaarden helpen digitalisering in de zorg meer vooruit dan lokale autonomie. 

De belangrijkste les? Digitalisering vraagt om samenwerking, tussen maar ook zeker binnen ziekenhuizen. Data is een vaag begrip en het creëren van bewustzijn dat iedereen hierin een rol speelt, is cruciaal. Een voorbeeld hiervan is het ‘Let’s data! Event’ bij het Prinses Máxima Centrum. Een zorgverlener merkte hier op: “Data is helemaal niet zo saai als ik dacht.”  

Mens of techniek: wat bepaalt het tempo?

Bij de inloop van het event konden deelnemers met behulp van groene en witte pingpongballen een tweetal vragen beantwoorden. Bij een van deze vragen, namelijk ‘waar ligt de sleutel tot snellere digitalisering in de zorg’ wonnen de witte pingpongballen (de mens) het van de groene pingpongballen (de techniek) 

De reacties uit het publiek waren helder: 

• Techniek is de driver, maar de mens bepaalt het tempo
• Zonder draagvlak bij mensen gebeurt er niets
• De grootste drempel? Angst. Angst om niet mee te kunnen, om de controle te verliezen, of zelfs om de eigen baan kwijt te raken

Ronald Cornet, hoogleraar Medische informatiekunde, vatte het mooi samen: “Je moet kunnen, mogen en willen. Kunnen is techniek, mogen is wetgeving, willen zit in de mens. En dat blijft de grootste uitdaging.” 

Zijn oplossing? Mensen samenbrengen en in gesprek laten gaan. Niet vertrekken totdat er begrip en een oplossing is. Een aanpak die binnen het Prinses Máxima Centrum ook actief wordt toegepast.  

In gesprek met patiënten en professionals

Na het gesprek over AI in de zorg openden we de vissenkom. Ronald Cornet en Christiaan Grigoleit (Patiëntfederatie Nederland) namen als eersten plaats op de stoelen om door Bertho te worden bevraagd. Al snel namen andere deelnemers plaats op de twee lege stoelen, wat leidde tot een open en eerlijke dialoog. 

Belangrijke lessen die we meenemen: 

• Leg uit waarom je met IT vooruit wil, en betrek zorgverleners, patiënten, onderzoekers en bestuurders in het gesprek
• Wees je bewust van het effect van AI op de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener
• De toenemende druk op de zorg en de beperkingen van huidige systemen kunnen juist de katalysator zijn voor versnelling in digitalisering 

Christiaan sloot af met een duidelijke boodschap: “Betrek patiënten vanaf het begin, niet pas achteraf.”  Ronald’s oproep was net zo pragmatisch: “Verzin niets nieuws. Bouw voort op wat er al is en zoek daar de samenwerking op.” 

De sleutel tot versnelling: draagvlak & samenwerking

Dit event maakte één ding glashelder: digitalisering in de zorg is geen puur technische uitdaging, maar vooral een menselijke. De sleutel tot versnelling ligt niet alleen in innovatie, maar vooral in draagvlak, samenwerking en het besef dat we dit samen moeten doen. 

Wat is jouw rol in de versnelling van digitalisering in de zorg?

De techniek is er, maar de echte doorbraak zit in samenwerking en draagvlak. Hoe zorg jij ervoor dat patiënten, zorgverleners en IT samen optrekken? Laten we het gesprek voortzetten en bouwen op wat er al is.

Doe mee en deel jouw inzichten! Wat zijn jouw ervaringen, uitdagingen of ideeën? Reageer op LinkedIn, deel dit artikel of neem contact met ons op om samen verder te denken.

Meer weten of een vraag?

Wat zijn jouw ervaringen, uitdagingen of ideeën? Reageer op LinkedIn, deel dit artikel of neem contact met op met Hilde  om samen verder te denken.