In het boek ‘Tussentaal’ beschrijft Marijke Spanjersberg mooi hoe goed wij zijn geworden in het beschrijven van onze interne emoties en ontwikkelingen. Onder meer door de vele leiderschapstrajecten hebben we prachtige woorden gevonden die ons helpen te uiten. Ze legt ook bloot hoe weinig taal we hebben voor wat er tussen ons afspeelt. En dat terwijl er zoveel tussen mensen, groepen, afdelingen gebeurt. Ik geef je een voorbeeld.

Al meer dan een jaar begeleiden mijn collega en ik een groep teamleiders. In eerste instantie vanuit de wens om de onderwijsteams meer regie, vrijheid en ruimte te geven. Er was al heel wat op papier geschreven.

Uiteraard ging het over zelforganisatie, verantwoordelijkheid nemen, regie pakken, initiatief nemen, samenwerken, etc.

“Er was al heel wat op papier geschreven”

De teamleiders waren aan zet. Als zij leiderschapskwaliteiten zouden ontwikkelen passende bij de gewenste verandering, dan zou het goed komen. Aldus het management. De opdracht aan de teamleiders was geformuleerd.

Wat opvalt in dit verhaal is dat samenwerken, initiatief nemen, regie pakken is gelabeld als een individuele capaciteit. En dat is een misverstand.

Effect op relatie

Stel er wordt van mij verwacht dat ik meer regie ga pakken. Dan is de aandacht vooral op mij gericht en niet op de ander die iets kwijtraakt. Laat staan wat het effect is op onze relatie.

• Hoe gaat de relatie om met de veranderende verhouding van geven en nemen?
• Van leiden en volgen?
• Is de één bereid wat af te staan en de ander bereid om te ontvangen?
• Of gaan we samen kijken naar wat er tussen ons ‘verdwijnt’?

Juist dat laatste gebeurde in de verhouding tussen de teamleiders en het management. Vanuit alle goede bedoelingen om de teamleiders meer in positie te brengen, werd vergeten na te denken over het effect op de relatie. Dat het om een ontwikkeling van de relatie tussen mensen gaat en niet van het individu alleen.

Bespreekbaar maken

Dit voorbeeld is natuurlijk geen uitzondering. In onze aanpak richten we ons daarom op dat wat er tussen mensen en groepen afspeelt. We zoomen in op de relaties en de verhoudingen. Dat betekent ook dat we thema’s als macht en conflict niet uit de weg gaan, maar juist bespreekbaar maken. Daar zit vaak de ontwikkeling van organisaties.